Język czy sens – co jest ważniejsze w tłumaczeniu?

Ostatnia aktualizacja: 16 sierpnia, 2018

Każdy kto zajmuje się tłumaczeniem zawodowo lub naukowo na pewno powie, że najważniejsze jest jedno i drugie. Bo tłumaczenie jest dobre wtedy, gdy prawidłowo oddaje sens oryginału, ale także jest wykonane poprawnie językowo i stylistycznie. Tak powinno być w świecie idealnym, a na pewno w dziedzinach tłumaczenia związanych z treściami o charakterze literackim lub marketingowym. Tam gdzie język spełnia rolę samą w sobie i swoją formą stanowi wyraz tekstu, tam tłumaczenie musi być językowo nieskazitelne. A jak jest w przypadku innych branż, np. przy tłumaczeniach technicznych?

Nie każdy tłumacz ma i nie każdy tłumacz musi mieć talent literacki. A dzieje się tak dlatego, że po prostu nie każda dziedzina tłumaczenia wymaga takich zdolności.  Są branże dla których język jest sprawą drugorzędną, a pierwsze skrzypce zawsze grają sens oraz forma merytoryczna wypowiedzi.

Technicznie techniczne

Tłumaczenia techniczne to doskonały przykład tłumaczenia, które nie wymaga zdolności literackich. Tutaj najbardziej liczy się znajomość tematyki, umiejętność zrozumienia treści, a często także sprawnego posługiwania się żargonem branżowym.

To tłumaczenia, które wymagają także umiejętności odczytu rysunku technicznego lub innych ilustracji, które służą do zobrazowania treści. Może się wydawać, że tłumaczenia rysunków to coś co przychodzi najłatwiej. Wystarczy tylko znaleźć odpowiedniki przedstawionych terminów w słowniku i to wystarczy. W praktyce nie jest to jednak tak proste. Wiele ze słów dotyczących konkretnej branży jest na tyle specyficznych, że prawdziwy ekwiwalent może być słowem pozornie oznaczającym coś zupełnie innego.

Na tym właśnie polega największa trudność w wykonywaniu tłumaczeń specjalistycznych. Biegła znajomość języków niestety nie wystarcza. Potrzebna jest szeroka wiedza merytoryczna, a często okazuje się ona nawet ważniejsza.

Język, branża i biuro tłumaczeń

Tłumaczenia techniczne to dziś jedne z najczęściej wykonywanych tłumaczeń specjalistycznych. Dotyczą one tak wielu branż, że profesjonalne biuro tłumaczeń zatrudnia od kilkunastu do nawet kilkudziesięciu osób zajmujących się tą dziedziną tłumaczenia. Takie osoby często posiadają wykształcenie techniczne lub inżynieryjne. Mogą być na przykład byłymi pracownikami firm pochodzących z branży lub zajmować się tłumaczeniem jako drugim etatem. Ich znajomość języków potwierdza się zazwyczaj nie ukończeniem wyższych studiów filologicznych, a odpowiednimi certyfikatami lub po prostu rzetelnym testem umiejętności, przeprowadzanym wewnętrznie w biurze tłumaczeń.

Warto podkreślić, że tłumaczenia techniczne mogą się od siebie znacząco różnić przede wszystkim przez wspomniane już pochodzenie z wielu branż. Inny tłumacz będzie zajmował się tłumaczeniem technicznym dla kolejnictwa, a zupełnie inny dla rolnictwa czy górnictwa i hutnictwa. Zdarzają się oczywiście osoby, które specjalizują się w kilku dziedzinach tłumaczenia technicznego. Zadaniem biura tłumaczeń jest dobór odpowiednich tłumaczy do konkretnego projektu i zadbanie o prawidłowy przebieg przekładu.

Praca nad projektem – tłumaczenia techniczne a zachowanie najwyższej możliwej jakości

Przy tak wyspecjalizowanych dziedzinach bardzo istotne jest utrzymanie spójności terminologicznej. Powtarzanie tych samym terminów jest tutaj konieczne. To zupełnie odwrotne zasady niż gdy pisze się np. teksty marketingowe. Tutaj dla zachowania lepszej stylistyki tekstu używamy po prostu synonimów. Branże techniczne wolą zdecydowanie precyzję w doborze odpowiednich słów, a styl wypowiedzi nie jest tutaj tak istotny. Teksty techniczne mają bowiem przekazywać bardzo konkretny komunikat, który nie podlega interpretacji, a jest odczytywany przez wszystkich odbiorców w jednakowy sposób.

Ta oczekiwana terminologiczna spójność tekstu jest szczególnie trudna gdy mamy do czynienia z większym projektem, tłumaczonym przez cały zespół tłumaczy. Aby mogli oni stworzyć tłumaczenie najwyższej jakości, biuro tłumaczeń zapewnia im oprogramowanie wspomagające – tzw. narzędzia CAT.

Takie narzędzia umożliwiają sprawne tłumaczenie przez kilka osób równocześnie, a wgrane w nie pamięci tłumaczeniowe podpowiadają tłumaczom odpowiednie terminy. W zapewnieniu najwyżej jakości pomaga także duże doświadczenie w pracy dla danej branży, oraz regularna praca z tym samym klientem. Dzięki temu narzędzia wspomagające tłumaczenia techniczne są wręcz napakowane wiedzą, gotową do użycia przez specjalistów. W specjalistycznych branżach zdarza się także dodatkowe stosowanie korekty merytorycznej lub nawet ścisła współpraca biura tłumaczeń z klientem. Może on dostarczać materiały edukacyjne, a czasem nawet zapewnia szkolenie dla osób, które będą na stałe dla niego pracowały.

Powiązane wpisy

Summa Linguae korzysta z plików cookie dla lepszego rozumienia sposobu korzystania ze strony internetowej. Dalsze korzystanie z tej strony internetowej jest równoznaczne z wyrażeniem zgody na politykę cookies.

Więcej