Poznaj rodzaje błędów tłumaczeniowych.
Wiele firm, korzystając z usług profesjonalnych agencji tłumaczeniowych, spodziewa się, że otrzymany przekład dokumentu będzie nienagannej jakości. I słusznie! Jak jednak zareagować, kiedy w tłumaczeniu pojawiają się błędy? Które z błędów całkowicie przekreślają wykonaną usługę i uprawniają klienta do otrzymania zwrotu poniesionych kosztów? Jakie błędy wymagają konsultacji z tłumaczem?
Cel przekładu – efektywna komunikacja
Przed zapoznaniem się z listą możliwych błędów w tłumaczeniu, warto odpowiedzieć sobie na pytanie o cel przekładu tekstów… a jest nim bezapelacyjnie zapewnienie efektywnej komunikacji. Podstawową cechą efektywnej komunikacji jest bez wątpienia posiadanie umiejętności pozwalających na właściwe zrozumienie nadawanego komunikatu oraz kompetencji umożliwiających stworzenie treści w pełni zrozumiałej dla określonego odbiorcy. W przypadku komunikacji intralingwalnej, gdzie nadawca i odbiorca nie władają wspólnym językiem, do efektywnej komunikacji niezbędny jest tłumacz. Niestety w branży usług tłumaczeniowych, obok profesjonalnych biur tłumaczeń, jest wielu nieuczciwych usługodawców o niezweryfikowanych kwalifikacjach. W wykonywanych przez nich tłumaczeniach często wręcz roi się od błędów, które mogą być brzemienne w skutkach, szczególnie gdy mamy do czynienia z ważnymi komunikatami czy tłumaczeniami medycznymi.
Kategorie błędów tłumaczeniowych
Błąd tłumaczeniowy to niewłaściwe odtworzenie informacji z komunikatu źródłowego w komunikacie docelowym, w wyniku czego zawartość merytoryczna komunikatu w języku tłumaczonym nie odpowiada zawartości merytorycznej komunikatu w języku przekładu.
Badacze wyróżniają dwie zasadnicze kategorie błędów tłumaczeniowych:
- błędy sensu stricto – czyli błędy wynikające z niedostatecznej znajomości języka przez tłumacza, jego niekompetencji i braku wiedzy oraz
- błędy sensu largo, wynikające z innych czynników i popełniane przez kompetentnych zawodowców przez nieuwagę lub w wyniku przeoczenia, które można łatwo skorygować.
Podział błędów tłumaczeniowych sensu stricto
W tłumaczeniach wyróżnia się 5 najczęściej spotykanych grup błędów:
- błędy ortograficzne w zakresie pisowni i interpunkcji, wynikające w dużej mierze z braków w wykształceniu tłumacza oraz z niesumiennego wykonania przekładu,
- błędy gramatyczne, które sprawiają, że komunikat docelowy nie brzmi naturalnie dla odbiorcy,
- błędy szyku wyrazów, wynikające z interferencji języków,
- błędy leksykalne, wynikające z niezgodności leksykalnej wyrazów, różnic terminologicznych oraz kolokacji, szczególnie niebezpiecznie w przypadku lokalizacji tekstów,
- błędy dotyczące adekwatności sytuacyjnej i stylistycznej, do których zaliczają się np. powtórzenia.
Źródłem wszystkich tych błędów zasadniczo są braki w warsztacie i wiedzy tłumacza, co nie oznacza jednak, że pojawienie się takiej pomyłki w przekładzie, dyskwalifikuje usługodawcę i uprawnia do ubiegania się o pełen zwrot kosztów usługi. W przypadku wystąpienia jednego z powyższych błędów standardową metodą jest zwrócenie się najpierw do tłumacza z prośbą o naprawienie usterki.
Błędy krytyczne, dyskwalifikujące tłumaczenie
Błędy krytyczne, czyli błędy, których pojawienie się w tekście przekładu automatycznie go dyskwalifikuje, obejmują cztery grupy:
- błędy metatranslacyjne, najczęściej wynikające z pominięcia jednego z etapów procesu przekładu, np. znalezienia ekwiwalentnej terminologii, porównania tłumaczenia roboczego z tekstem źródłowym lub korekty. Do tych błędów zaliczać będą się nieprawidłowo przetłumaczone terminy specjalistyczne, pomyłki w danych liczbowych, datach, nazwiskach itp.,
- błędy interpretacji, wynikające z niezrozumienia tekstu, w tym nieznajomości idiomatyki języka źródłowego,
- błędy tłumaczenia powierzchniowego, powstałe na skutek niedostatecznie głębokiej analizy tekstu źródłowego i braku umiejętności wyszukiwania ekwiwalentów oraz
- błędy realizacji, wynikające z niedostosowania przez tłumacza przekładu do realiów odbiorców i uniemożliwiające odbiorcy właściwe zrozumienie komunikatu.
Przyczyn błędów tłumaczeniowych może być wiele: począwszy od zbyt dużej wiary we własne siły tłumacza, braków w warsztacie i wiedzy tłumacza , poprzez zbyt krótki termin realizacji, aż po przemęczenie, problemy osobiste, czy chorobę. Jednak każdy tłumacz powinien być świadom odpowiedzialności, jaka na nim ciąży i konsekwencji swoich błędów, które dla klientów mogą być ogromne. Bo chociaż tłumaczenie to usługa, jak każda inna i klient w przypadku wadliwego wykonania może domagać się odszkodowania, pewnych rzeczy nie da się wycenić. Dlatego też w przypadku ważnych dokumentów warto skorzystać z pomocy profesjonalnej agencji tłumaczeniowej, w której proces weryfikacji jakości przekładu przeprowadza kilku lingwistów.
W Summa Linguae oświadczymy najwyższej jakości usługi weryfikacji i korekty tłumaczeń. Sprawdź nas!
Czytaj także: „8 najczęściej nadużywanych słów w tłumaczeniach na język angielski”.
